Hoe kun je greenwashing herkennen? 

Wist je dat uit onderzoek is gebleken dat 95% van de producten die claimen groen te zijn, toch niet zo groen zijn als ze beweren? Dit laat zien dat greenwashing – de daad waarbij bedrijven consumenten misleiden door te zich groener voor te doen – veel voorkomt. Met alle claims en labels die tegenwoordig op verpakking staan, wordt het steeds ingewikkelder om te zien of je product wel zo duurzaam is als je denkt. Vandaag bespreek ik de ‘7 zondes van greenwashing’, waardoor je beter zult worden in het herkennen van greenwashing.

Waarom greenwashing?

De reden is simpel: groen zijn is goed voor het imago van het bedrijf. Veel consumenten checken niet of de claims waar zijn, maar geloven alles wat er op het label staat. Je zou een bedrijf toch gewoon moeten kunnen vertrouwen?
Helaas is dat niet altijd het geval en wordt de waarheid vaak een beetje (of heel veel) mooier gemaakt.

Ik ben in het verleden vaak in greenwashing claims getrapt. Ik wist niet hoe ik kon checken of de claims echt waar waren, dus geloofde ik het maar gewoon. Daarnaast wilde ik ook graag dat het waar was. Het dempt mijn schuldgevoel als ik wist dat er op de verpakking staat dat het minder slecht is voor het milieu. Alleen jammer als het dan niet waar blijkt te zijn.

Tijdens één van mijn colleges (ik volg een master over duurzaamheid) werden de Zeven Zondes van Greenwashing genoemd. Handig, want hierdoor kun je greenwashing veel makkelijker herkennen. Vandaag bespreek ik ze met jou!

De zonde van de verborgen trade-off

Bij producten wordt de nadruk vaak gelegd op één aspect van duurzaamheid, terwijl andere aspecten genegeerd worden. Zo kan het gebeuren dat je door het oplossing van probleem X de nieuwe problemen Y en Z veroorzaakt. Sommige bedrijven zoeken naar manieren om plastic te recyclen om de plastic soep te verminderen. Super goed natuurlijk, want de plastic soep is een groot probleem! Truien van gerecyclede PET flessen lijken daarom een goed idee. Alleen komen er door het wassen van kunststof kleding microplastics in het water terecht. Deze kleine deeltjes plastic verergeren de plastic soep juist weer! Maar dat vind je niet terug op de verpakking.

De zonde van geen bewijs

Soms worden er claims gedaan zonder bewijs. Hoe kun je dan weten dat het waar is? Om deze zonde te voorkomen, kan de producent aanvullende informatie op de website zetten (bijvoorbeeld een onderzoek waaruit de claim blijkt) of kan het laten zien dat de claim gecheckt is door een onafhankelijke partij (zodat er bijvoorbeeld een keurmerk uitgedeeld kan worden).

Een voorbeeld van deze zonde vind je vaak bij toiletpapier. Er staat dan ‘100% gerecycled’ op de verpakking, zonder dat er verdere uitleg gegeven wordt of een (betrouwbaar) keurmerk te zien is.

De zonde van vaagheid

Als een claim te vaag is, dan kun je nooit weten of het duurzaam is of niet. Denk bijvoorbeeld aan producten die als ‘natuurlijk’ of ‘zonder chemische ingrediënten’ worden bestempeld. Hoe natuurlijk een product ook is (arsenicum is trouwens ook natuurlijk, en zou ik echt niet in mijn eten willen hebben!), het zegt helemaal niets of het ook daadwerkelijk duurzaam is. Ook een claim als ‘beter voor het milieu’ zegt vrij weinig. Hoeveel beter is het dan? En in vergeleking met wat?

De zonde van irrelevantie

De zonde van irrelevantie vertelt irrelevante feiten, maar doet alsof het heel bijzonder is. Wat denk jij als je een koelkast zien met ‘geen chloor-fluor-koolwaterstoffen (CFK’s)’ ? Het klinkt natuurlijk goed, maar deze drijfgassen zijn al jarenlang verboden. Met deze claim zegt een bedrijf: ‘wij houden ons aan de wet.’ Dat is natuurlijk een goede zaak, maar niet iets om echt trots op te zijn.

De zonde van valse labels

Deze producten hebben een label waarvan niemand weet wat het betekent of een label wat niets betekent. Je kunt hier ook denken aan labels die door het bedrijf zelf bedacht zijn en niet gecontroleerd worden door externe partijen. In het ergste geval heeft een bedrijf verzonnen dat het een bekend keurmerk heeft, terwijl dat niet zo is. Deze zonde is moeilijk te herkennen, maar het helpt om kennis te hebben van betrouwbare labels (en wie weet ga ik daar binnenkort nog een blog over schrijven, want dat is vrij complex).

De zonde van het beste van het slechtste

In de categorie waarin het product valt, is het de groenste keuze. Alleen het probleem is dat de hele sector niet goren is. Denk hierbij bijvoorbeeld aan vliegtuigen die met zuinigere brandstof vliegen of biologische sigaretten. Het lijkt het alsof je goed bezig bent door deze producten te kopen, maar je wordt een stuk groener als je gewoon het hele product laat staan.

De zonde van onwaarheid

Ik vind deze zonde eigenlijk het ergste van allemaal, want bij de zonde van onwaarheid wordt er daadwerkelijk gelogen. Bij de andere zondes wordt de waarheid een beetje verdraaid, aangedikt of mooier gemaakt, maar hier wordt de consument bedrogen. Een goed voorbeeld hiervan is het Volkswagen schandaal, waarbij er werd gelogen over de zuinigheid van de auto.

Zo, hopelijk kunnen deze zeven zonder je helpen om greenwashing beter te herkennen. In welke van deze zondes ben jij wel eens getrapt?